Czym jest lek Tamoxifen?

Lek Tamoxifen – również nazywany Tamoksyfen – stanowi niesteroidowy lek o działaniu antyestrogennym. Jest on przede wszystkim stosowany w leczeniu nowotworu piersi – dokładnie rzecz ujmując lek stosowany jest w leczeniu uzupełniającym po właściwej terapii i leczeniu raka piersi, lub w sytuacji, gdy u pacjenta obecny jest rak piersi w zaawansowanym stadium rozwoju z przerzutami. Substancją czynną zawartą w tym preparacie jest tamoksyfen, który hamuje wiązanie się estrogenów z receptorami hormonalnymi w cytoplazmie,  w związku  w czym podziały komórkowe w tkankach, których rozwój zależ ny jest od estrogenów zostaje znacznie ograniczony.W przypadku raka piersi  z przerzutami całkowita bądź też częściowa reemisja jest skuteczna w ok. 50% do maksymalnie 60% (przy założeniu, że w tkance nowotworowej znajdują się receptory estrogenowe), natomiast w przypadku braku obecności tych receptorów reemisja występuje jedynie w 10% przypadków.

Lek Tamoxifen jest bardzo dobrze wchłanialny głównie z przewodu pokarmowego, dlatego też najlepiej jest zażywać go doustnie. Według badań maksymalne stężenie w surowicy osiągane jest po 4-7 godzin od podania doustnego pacjentowi. Niestety sam preparat, choć ma bardzo dobre działanie wspierające w walce z nowotworem piersi, produkty jego przemiany gromadzone są w ciele człowieka m.in w wątrobie, płucach, mózgu, kościach i skórze pacjenta, choć większość produktów przemiany wydalana jest z organizmu wraz z kałem pod postacią różnych metabolitów.

Kiedy należy stosować lek Tamoxifen?

Z racji tego, iż jest to lek o silnym działaniu w dodatku wspierający leczenie tak poważnej choroby jak nowotwór piersi, preparat ten powinien być przepisywany wyłącznie przez lekarza onkologa, a jego wpływ na organizm oraz ewentualne skutki uboczne powinny być przez lekarza monitorowane. Stosowanie jego jest konieczne zarówno w trakcie jak i po przebytej chorobie nowotworowej, jaką jest rak piersi. 

Istnieje jednak kilka sytuacji, w których lek ten nie powinien być stosowany przez pacjentów. Należą do nich:

• Uczulenie na którykolwiek ze składników preparatu – jeżeli pacjent wykazuje się nadwrażliwością lub nietolerancją na którykolwiek ze składników leki należy natychmiast zaprzestać jego zażywanie, gdyż może to doprowadzić do jeszcze większego osłabienia organizmu chorego;
• Okres ciąży i karmienia piersią – w tak ważnym dla okresie kobiety stosowanie jakichkolwiek leków powinno być konsultowane i ściśle kontrolowane przez lekarza ginekologa. Niewłaściwy lek przyjmowany przez ciężarną może zagrozić życiu i zdrowiu płodu, również w okresie gdy dziecko karmione jest piersią. Nie należy bagatelizować takiego stanu rzeczy, i jeśli pacjentka jest w ciąży lub planuje zajść w ciążę powinna skonsultować z lekarzem rozpoczęcie lub kontynuowanie procesu leczenia; 
• Leukopenia lub hiperkaliemia – w obu przypadkach nie zaleca się przyjmowania tego leku. Leukopenia to innymi słowy zbyt mała liczba leukocytów, czyli krwinek białych we krwi pacjenta (jest ona niebezpieczna ponieważ osłabia ona pracę układu odpornościowego organizmu). Z kolei hiperkaliemia oznacza zbyt duże stężenie potasu w surowicy krwi. Ta choroba również jest niebezpieczna ponieważ może doprowadzić do arytmi i niewydolności pracy serca, bądź też porażenia mięśni. W obu wypadkach stosowanie leku mogłoby tylko jeszcze bardziej pogorszyć stan pacjenta;
• Stosowanie preparatu u dzieci- subtancje obecne w leku są przeznaczone przede wszystkim dla dorosłych. Należy unikać stosowania tego leku przez dzieci, gdyż niedostatecznie wykształcony układ odpornościowy i tak nadwyrężony przez chorobę nowotworową mógłby zostać jeszcze bardziej osłabiony.

Na dobrą sprawę zażywanie leku powinno być konsultowane i zalecane jedynie za zgodą lekarza. Jeśli u kobiet występują następujące objawy:

1. Nieregularne krwawienia z dróg rodnych;
2. Upławy z pochwy;
3. Uczucie bólu lub wzmożonego ciśnienia w miednicy;

należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Skutki uboczne oraz produkty przemiany samego preparatu mogą zaburzyć normalną prace organizmu kobiety, a zwłaszcza jej dróg rodnych. Jest to wówczas szczególne niebezpieczne, i bez specjalistycznej wiedzy oraz konsultacji z lekarzem sytuacja może się tylko pogarszać.

Dodatkowo należy nadmienić, iż przy stosowaniu tego preparatu często obserwuje się zwiększone ryzyko występowania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. W sytuacji gdy pacjent jest otyły bądź jest w podeszłym wieku, i jest stosowana u niego chemioterapia, zażywanie tego leku może tylko pogorszyć jego stan zdrowia, wobec czego należy być ostrożnym i konsultować wszelkie niepokojące zmiany z lekarzem.

W jaki sposób odpowiednio dawkować lek Tamoxifen?

W związku z tym, iż preparat jest przyjmowany doustnie w postaci tabletek, oraz m silne działanie, którego produkty przemiany moga wpływać na funkcjonowanie innych części organizmu, lek powinien być dawkowany zgodnie z zaleceniami lekarza. Z całą stanowczością nie wolno przekraczać zaleconych przez lekarza dawek, gdyż zwiększanie samej dawki wcale nie przełoży się na wzrost skuteczności w zwalczniu nowotworów a może jedynie jeszcze bardziej wpływać na organizm.

Przeważnie dawka 20mg/dobę w zupełności wystarczy (w przypadku gdy nowotwór jest w zaawansowanym stadium rozwoju, należy zwiększyć dawkę do 40mg/dobę, jednak musi się to odbywać za zgodą lekarza). Z kolei w leczeniu uzupełniającym ze stwierdzonym w guzie przez lekarza receptorem estrogenowym lek powinien być przyjmowany przez okres 5 lat po przebytej chorobie. Preparat należy przyjmować doustnie w trakcie posiłku a tabletki połykac w całości przepijając jedynie wodą.

Jakie są możliwe skutki uboczne przyjmowania leku Tamoxifen?

Tak jak w przypadku stosowania każdego leku, przyjmowanie leku Tamoxifen może powodować niechciane skutki uboczne. Jednak należy pamiętać również, iż pozytywne efekty przyjmowania leku znacząco przewyższają teoretyczne skutki negatywne. Do skutków ubocznych przyjmowania leków należy zaliczyć:

• Uderzenia gorąca – głównie w wyniku działania jednej z substancji obecnych w leku- tamoksifenu;
• Upławy i świąd stremu;
• Krwawienie z dróg rodnych – w głównej mierze obecne u pacjentek przed menopauzą
• Ból kości;
• Ból w okolicach miejsca, gdzie obecny jest nowotwór;
• Zatrzymanie wody i płynów w organizmie;
• Zwiększenie się stężenia triglicerydów w surowicy krwi;
• Zaburzenia widzenia;
• Zwiekszony nastrój depresyjny u chorego;
• Zwiększona zatorowość tętnicy płucnej;
• Zakrzepica żył głębokich kończych dolnych;
• Nudności;
• Łysienie.

Rzadziej mogą wystąpić:

• Zmiana liczby krwinek czerwonych i białych;
• Zmniejszona aktywność enzymów wątrobowych;
• Wysypka;
• Mięśniaki macicy;
• Torbiele jajników.

Wyżej wymienione skutki uboczne występują stosunkowo rzadko, i głównie w przypadkach, gdy chory jest w trakcie leczenia obecnie występujących komórek nowotworowych (nie podczas kuracji już po właściwej chemioterapii). Mimo to, obecność któregokolwiek z tych skutków ubocznych należy również zgłosić lekarzowi, oraz monitorować czy po stosowaniu leku niektóre z nich nie przybierają na sile. 

Czy Tamoxifen można stosować z innymi lekami?

Choć ogólnie nie jest to zabronione, zażywanie preparatu Tamoxifen z innymi hormonami zawierającymi estrogeny np. przy doustnej antykoncepcji może wzajemnie osłabić działanie obu leków. Co więcej stosowanie z tym lekiem preparatów hamujących agregację płytek w surowicy krwi może doprowadzić do zwiększenia się prawdopodobieństwa pojawienia się krwawienia lub fazy małopłytkowości (czyli zbyt niskiej liczby płytek krwi w jej surowicy). Dodatkowo przyjmowanie tego leku i leków przeciwzakrzepowych takich jak kumaryna czy warfaryna może doprowadzić do odwrotnego skutku, czyli do jeszcze mniejszej krzepliwości krwi. 

Wobec tego, w sytuacji gdy pacjent przyjmuje dwa lub więcej leków, w których znajduje się Tamoxifen, zarówno samo przyjmowanie innych leków jak i ich dawka powinna być skonsultowana z lekarzem. Wówczas można być pewnym, iż działanie jednego leku nie wpłynie na tyle znacząco na działanie drugiego, aby ich pozytywny wpływ obopólnie się anihilował. Sam lek ma bardzo silne działanie, i tylko jego kontrolowane spożywanie, zwłaszcza w sytuacji przyjmowania jeszcze innych leków może przynieść zamierzone efekty.