Description

Sterylny płyn przeznaczony do wstrzykiwań, rozcieńczeń leków i preparatów odżywczych dla osób chorych, nazywany jest wodą iniekcyjną. Rozcieńczenia leków sporządza się, ponieważ nierzadko podanie „czystego” specyfiku kończyłoby się bólem, szczypaniem i w najgorszym przypadku skumulowaniem leku w jednym miejscu, co mogłoby spowodować stan zapalny bądź miejscowa martwicę. Poza tym, leki o konsystencji oleistej, bez uprzedniego rozcieńczenia, powodują zator, nieuchronnie prowadzący do udaru mózgu bądź zawału serca. W warunkach szpitalnych bądź w karetce leki rozcieńcza się w soli fizjologicznej (0,9% NaCl), która ma skład zbliżony do ludzkiego osocza bądź w glukozie 5%, np. amiodaron – antyarytmiczny lek podawany w tachyarytmiach, a zwłaszcza w częstoskurczach z szerokimi zespołami QRS. Wszystko po to, by dystrybucja leku była w miarę szybka, by substancja czynna w miarę szybko rozpuściła się we krwi i nie spowodowała skutków ubocznych.

Podanie pyralginy domięśniowo w pośladek, bez uprzedniego rozcieńczenia byłoby bardzo bolesnym zabiegiem. Wspomnieć należy i o tym, że pyralginę można podać tylko po uprzednim zaaspirowaniu igłą, w celu potwierdzenia czy igła nie trafiła do naczynia. O ile, pomyłkowo podana by została rozcieńczona pyralgina, możliwe, że powikłania byłyby mniejsze, niż gdyby do naczynia przedostał się czysty lek. Pyralgina jest jednym z leków, o charakterze oleistym, których nie wolno podawać bez rozcieńczenia w odpowiednim roztworze.

Wspomniana sól fizjologiczna czy glukoza stanowią w praktyce ratowniczej i pielęgniarskiej rozpuszczalnik, których odpowiednikiem aptecznym jest woda iniekcyjna. Można w niej rozpuszczać białkowe lub elektrolitowe koncentraty, przeznaczone przede wszystkim dla osób chorych, leżących i z dysfagią.

Woda do iniekcji, z uwagi na to, że wprowadzana jest dożylnie, musi być bakteriostatyczna, jałowa. Tylko sterylny płyn, nie doprowadzi do powstania zakażenia.

Woda iniekcyjna – czy zawsze trzeba z niej korzystać w dożylnych iniekcjach / karmieniu chorych?

Większość leków do wstrzykiwań, dostępnych w aptece, ma w składzie również rozpuszczalnik. Dlatego też, lek zamknięty jest w szklanej ampułce, a rozcieńczenie nie jest konieczne. Roztwór iniekcyjny ma jednak, wiele innych zastosowań. Największą jego zaletą jest to, że można go stosować w podawaniu parenteralnym. Żywienie pozajelitowe polega na dozowaniu substancji odżywczych bezpośrednio do naczyń. Pominięty zostaje układ pokarmowy. Taka forma odżywiania stosowana jest dla osób, u których, podstawowe struktury odpowiedzialne za trawienie, zaniemogły. „Jedzenie” przeznaczone dla takich osób, musi mieć w miarę możliwości prostą budowę. Poza tym, jest to płynna mieszanina, która w najmniejszym stopniu nie przypomina apetycznych potraw. Wewnątrz niej zawarte są białka, węglowodany, cukry, witaminy, mikro- i makroelementy, czyli wszystko, co potrzebne jest człowiekowi do życia.

Preparat odżywczy musi być podawany odpowiednio szybko i w odpowiednim stężeniu. Dodatkowo, musi zawierać wodę, niezbędną do zachodzenia podstawowych reakcji. Roztwór iniekcyjny sprawia, że możliwe jest staje się podawanie leków z taką prędkością, jak zaleca producent. Preparat zamknięty jest w butelkach sterylnych, do których podłącza się aparat do przetoczeń. Jest to wężyk, który wciska się w wyznaczone miejsce w butelce, tak jak w standardowej kroplówce. Z drugiej strony podpina się go do kaniuli donaczyniowej założonej pacjentowi. Wkłucie centralne zakłada się najczęściej w okolicach serca, do szerokich naczyń, tak by możliwe było podanie dużej ilości rozcieńczonego preparatu. Unika się podawania do cienkich i kruchych żył obwodowych, choć czasem stosuje się wspomaganie, by płyn przedostał się szybciej. Do butelki wprowadza się jałową wodę w zalecanej ilości. Przygotowaną w ten sposób miksturę podaje się choremu.

Woda iniekcyjna – dawkowanie, jak podawać?

Dawkę wody iniekcyjnej ustala lekarz, stosownie do zapotrzebowania kalorycznego, wieku, masy ciała, stanu klinicznego pacjenta. Chyba nikogo nie zdziwi zatem fakt, że dziecko ma inne zalecenia niż osoba dorosła. Ważne, by każda dawka podanego roztworu była wyliczona i podana we właściwym stężeniu. W przeciwnym razie, może dojść do przewodnienia. Mimo, iż nazwa produktu brzmi niewinnie, nie jest to zwyczajna woda, którą bez skrupułów można podawać. Roztwór zawiera również jony w swoim składzie, a więc, wpływa na przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz może wpływać na pracę serca.

0,9% NaCl to fizjologiczna sól, która zawiera w składzie jony chlorkowe i sodowe. Sód jest bardzo ważnym elektrolitem przestrzeni międzykomórkowej, warunkującym transport wszystkich ważnych substancji, w tym leków! Ok. 88% chloru w naszym organizmie znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej, a pozostała część w przestrzeni śródkomórkowej. Aniony chlorkowe są drugim najważniejszym czynnikiem regulującym transport jonowy. Skoro, nieco inny skład zawiera woda iniekcyjna, logiczne jest, że może zaburzyć homeostazę organizmu. Właśnie dlatego, zaleca się, by podawać ją z 0,9% NaCl. Pozajelitowe podawanie soli fizjologicznej i wody iniekcyjnej umożliwia uzupełnienie braków w płynach ustrojowych, nawadnia, działa diuretycznie.

Glukoza o odpowiednim stężeniu (5%, 10%, 15%) zalecana jest w stanach odwodnienia, hipoglikemii i kwasicy metabolicznej. W połączeniu z wodą iniekcyjną odżywiają i leczą hipoglikemię i niedobory różnych składników odżywczych.

Oczywiście, jeśli podajemy roztwór iniekcyjny i preparat odżywczy, unikamy wprowadzania trzeciej substancji do krwioobiegu. Przy podawaniu obowiązuje bardzo ważna zasada: „Co za dużo, to nie zdrowo”. Trzy składniki o różnym stężeniu jonów, mogłyby dokonać ciężkiego spustoszenia w ciele chorego. Można zastosować połączenia: roztwór do iniekcji + glukoza bądź NaCl albo preparat odżywczy. Wszystkie składniki stosuje się zgodnie z zaleceniami lekarskimi.

Woda bakteriostatyczna to płyn idealny, w którym można śmiało rozpuszczać liofilizowane proszki. Mamy pewność, że nie powstaną grudki, bryłki, które podane dożylnie mogłyby spowodować zator i wywołać stan zapalny. Woda iniekcyjna jest w pełni bezpiecznym środkiem, mającym skład, który nie pozwoli na to, by zaistniały jakiekolwiek zbrylenia.

Woda iniekcyjna – zachowaj ostrożność!

Podawana dożylnie woda iniekcyjna może wywołać hemolizę – rozpad krwinek czerwonych. Ponieważ, erytrocyty zostaną wówczas uszkodzone, uwolnią się z nich wszystkie składniki, które je budują. Hemoglobina przedostanie się więc, do osocza. Wiedz, że hemoglobina to nie tylko czerwony barwnik, ale i związek, do którego wiąże się tlen. Tlen jest życiodajny, napędza i odżywia mózg i umożliwia sprawną pracę wszystkich organów. Jeśli, uszkodzeniu ulegną erytocyty, również dostarczanie tlenu może zostać przerwane. W sytuacji podania nadmiernej ilości wody iniekcyjnej, chory może dostać anemii, być niedotleniony i w najgorszym przypadku – umrzeć.

Co więcej, podanie nadmiernych ilości płynu, może spowodować hipertensję – wzrost ciśnienia krwi oraz obrzęk mózgu.

Płynu iniekcyjnego nie można podawać samodzielnie w ilości większej niż 50 ml. Ponieważ zawiera jony w swoim składzie, wpływa na osmolalność. Woda nie powinna być podawana bez dodatku, który w znaczny sposób zwiększyłby jej osmolalność przynajmniej do połowy fizjologicznej osmolalności osocza i w ten sposób umożliwił równomierne rozmieszczenie w układzie krwionośnym.

Woda jest samoistnie przejrzysta i wygląda, jak pospolita kranówka. Wiedz jednak, że nie zawsze nowo sporządzony roztwór będzie klarowny, jasny, przejrzysty. Kolor zależy od rozpuszczonego w nim leku.

Przeciwwskazania

Woda iniekcyjna może zaszkodzić pacjentowi z obrzękiem mózgu, rozwijającym się np. na skutek obecnego guza nowotworowego wewnątrz czaszki bądź urazu. Zwiększone ciśnienie czaszkowo-mózgowe może nieodwracalnie uszkodzić mózg, a dodatkowe płyny podnoszą ciśnienie. Roztwór jest niewskazany o osób z obrzękiem płuc i z niewydolnością krążeniową. Zaburzona ilość jonów może negatywnie wpłynąć na pracę serca i wywołać ciężką arytmię, w tym migotanie przedsionków / komór.

Skutki uboczne

Jeśli, płyn będzie podawany zgodnie z wytycznymi, działania niepożądane nie powinny wystąpić. Jeśli, jednak wkłucie zostanie nieprawidłowo wykonane bądź cewnik donaczyniowy nie będzie odpowiednio często wymieniany, możliwa jest infekcja, powodująca powstawanie martwiczych zmian. Przy zakładaniu kaniuli konieczne jest zachowanie wszystkich zasad antyseptyki. Jeśli, preparat podawany jest nieustannie do tej samej żyły, możliwy jest rozwój zapalenia żyły. Miejsce dookoła wkłucia, należy kilka razy na dzień dezynfekować „Octeniseptem„. Produkt w żaden sposób nie wpływa na zdolność zachowania równowagi, na psychikę i zdolność prowadzenia pojazdów.

Wpływ preparatu na zdrowie pacjenta

Woda iniekcyjna to jedynie rozpuszczalnik. Działanie zależy od właściwości wprowadzonego leku. Roztwór może być śmiało wykorzystywany do sporządzania mieszaniny do wstrzykiwań.

Ciekawostka!

Ponieważ w wodzie, doskonale rozpuszczają się liofilizowane proszki, bardzo często wykorzystywana jest do rozpuszczania środków hormonalnych, stosowanych jako doping dla mężczyzn na masę mięśniową. Gonadotropina kosmówkowa (HCG) działająca znakomicie na przyrost masy mięśniowej najlepiej działa wtedy, gdy podawana jest w zastrzyku, prosto w mięsień. Roztwory do wstrzykiwań, najczęściej wykonywane są samodzielnie, w warunkach domowych, przechowywane w pojemnikach, które są stale otwierane, co w znaczny sposób ogranicza aseptykę. Aby jednak, zapobiec rozwojowi drobnoustrojów, można zainwestować w wodę iniekcyjną. Najprościej jest do jałowego opakowania wody, przy pomocy cieniutkiej igły (najlepiej insulinowej), przebijając górną część plastikowej butelki, wprowadzić hormon. Powstałą w ten sposób dziurkę zabezpieczyć należy jałowym opatrunkiem, który dobrze jest spryskać bakteriobójczym środkiem, np. „Octeniseptem”. Wykonany roztwór przechowuje się w lodówce. Sporządzoną substancję można bez obaw wstrzykiwać prosto w mięsień.