Co to są sterydy anaboliczne?

Przyjmowanie sterydów jest silnie kojarzone z bywalcami siłowni, ponieważ wśród nich występuje największe zapotrzebowanie na specyfiki, które zapewniają szybki przyrost masy mięśniowej. Jednak sterydy same w sobie są bardzo szkodliwe dla zdrowia, a nawet przyczyniają się powstawania i potęgowania zachowań agresywnych. Tzw. „anabole” mogą sprawić, że pojawiają się problemy ze zdrowiem, u młodych osób dochodzi do zastosowaniu wzrostu młodzieńczego, a nawet powodować niepłodność. 

Pojęcie „sterydy” posiada różny kontekst, w zależności od sytuacji w której zostało użyte. Do grupy steroidów należy m.in. cholesterol, witamina D, kwasy żółciowe oraz niektóre hormony. W medycynie definiowane są jako leki, które zostały stworzone na bazie kortykosteroidów. Najpopularniejsze sterydy, te stosowane na siłowniach, są związkiem chemicznym, który posiada możliwość kierowania anabolizmem organizmu, stąd ich nazwa sterydy anaboliczne. Często Kortykosteroidy wykorzystywane są w medynie akademickiej, w dermatologii, alergii, reumatologii oraz neurologii. Wówczas ich przyjmowanie jest kontrolowane przez lekarza, a inaczej sytuacja się kształtuje w przypadku sterydów anabolicznych, ponieważ są łatwo dostępne, a bardzo szkodliwe. Na ich korzyść dla potencjalnych biorców, przemawiają efekty osiągnięte przez inne osoby. 

Czy sterydy stanowią wyłączną przyczynę wzdętego brzucha u sportowców?

Bardzo często na zdjęciach można spotkać mało apetyczny wygląd późnych zawodowców IFBB, na których na pierwszym planie uwidocznione jest ogromne wzdęcie ich brzucha. 

Okazuje się, że taki wygląd odpowiedzialność ponosi kilka mechanizmów, a tym samym uzależnione jest od kilku czynników:

1. Badania naukowe wskazują, że HGH przy pomocy somatomedyny (IGF-1) przyczynia się do przerostu mięśni szkieletowych oraz innych tkanek, w tym dość nietypowych tj.: wargi, uszy, język, dziąsła. Dzieje się tak podczas stosowania dużych dawek somatropiny, czyli więcej niż 8 IU w ciągu dnia. W narządach wewnętrznych (żołądku, sercu, płucach, wątrobie, jelicie cienkim, jelicie grubym oraz nerkach) wykrywalna jest duża liczba receptorów IGF-1, co skutkuje ich sztucznym „napompowaniem”. Nie dzieje się tak od razu, zazwyczaj jest to konsekwencja stosowania somatropiny w dużej ilości przez dłuższy czas. Ten stan określany jest jako organomegalia, czyli powiększenie każdego narządu. Wówczas u takiej osoby dochodzi do wyciśnięcia brzucha. 

2. Tłuszcz trzewny nagromadza się pomiędzy narządami i sieciami znajdującymi się w brzuchu. Sieci otrzewnej, mniejsze i większe, otaczają wnętrzności, wraz z naczyniami i nerwami. W tej sytuacji, omentum stwarza zgięcia i zatoki pomiędzy narządami w jamie brzusznej (otrzewnowej).

Kumulacja tłuszczu w tym obszarze stanowi następstwo lipogenezy. Dzieje się tak poprzez zastosowanie insuliny, która podawana jest synergistycznie z HGH. Te dwie substancje charakteryzują się synergistyką i regulują metabolizm glukozy. Somatropina odpowiada za podnoszenie poziomu glukozy w surownicy, a z kolei insulina ma za zadanie obniżać poziom glukozy w surowicy oraz aktywować enzym syntazy glikogenu w wątrobie. Wysuwają się z tego wnioski, że wspólnie posiadają przeciwny wpływ na metabolizm węglowodanów. Stąd też HGH przyczynia się do powstawania hiperglikemii oraz pozwala na uwalnianie glikogenu wątrobowego we krwi. 

Medycyna akademicka wskazuje, że insulina odpowiada za hipoglikemie i przyczynia się do wzrostu glikogenu w wątrobie oraz mięśniach. Insulinooporność stanowi jednostkę chorobową, która skutecznie zmniejsza możliwości organizmu do odpowiedniego reagowania na mające miejsce metabolizmy insuliny oraz glukozy. Niekontrolowana doprowadza do powstania błędnego koła, opartego na hiperglikemii oraz hiperinsulinemii. W ostateczności może powstać DM2, które cechuje się niezależnością od insuliny.  

Przewlekłe przyjmowanie r-HGH wpływa na zmniejszenie wrażliwości na insulinę. Przyczynia się to do wzrostu zapotrzebowania organizmu na insulinę, co w konsekwencji sprawia, że organizm utraci zdolność do samodzielnej i poprawnej regulacji. Wówczas konieczne jest skorzystanie z pomocy lekarskiej i dopasowanie prawidłowych leków, które zmniejszają insulinooporność. Alternatywnym rozwiązaniem są, poprawiające wrażliwość na insulinę, suplementy: berberyna, pokolinian chromu, kwas alfa-liponowy oraz siarczan wanadylu. Hormon wzrostu posiada lipolityczne działanie, które zazwyczaj w pełni pozwala na zapobieganie wystąpienia negatywnym skutkom insulinooporności w podskórnych komórkach tłuszczowych, jednak nie wywiera pozytywnego wpływu na trzewne magazyny tłuszczu. 

U każdej osoby istnieje indywidualny stopień, w których połączenie HGH oraz insuliny przyczynia się do powstania wzdęć brzucha. Z pewnością należy pamiętać o czynnikach, które wzmacniają wrażliwość organizmu, a jednocześnie zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju tłuszczu trzewnego, są to: dieta (obecność tłuszczy trans oraz rafinowanych cukrów sprawa, że wzrasta insulina), ćwiczenia sercowo-naczyniowe, częstotliwość podnoszenia ciężarów oraz rodzaj stosowanej insuliny oraz suplementów, które mogą zwiększyć wrażliwość oraz prawdopodobieństwo rozwoju tłuszczu trzewnego. 

3. Egzogenna insulina przyczynia się do powstawania zaburzeń równowagi elektrolitowej, co jednocześnie doprowadza do zwiększenia retencji wody i sodu. Powstaje wówczas obrzęk tkanek, które występuje nie tylko podskórnie, ale na całym ciele ma miejsce zatrzymania wody. Przedstawia to powód, dlaczego u wielu osób dochodzi do zatrzymania wody w jamie brzusznej po wcześniejszym aplikowaniu, a w szczególności nasila się przy regularnym stosowaniu. 

4. Warto mieć na uwadze wielkość spożywanych porcji jedzenia. Te zbyt obfite sprawiają, że dochodzi do rozstroju żołądka, czyli trudności organizmu z trawieniem spożytego jedzenia. Wówczas ma miejsce wzdęcie jelit.

5. Długotrwałe stosowanie sterydów anabolicznych (AAS), przyjmowanych w formie tabletek (17 alkilowanych)  zaburza prawidłowe funkcjonowanie flory jelitowej. Najczęściej występującymi objawami są zaparcia, nadprodukcja gazu oraz liczne wzdęcia jelit. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest przyjmowanie bakterii probiotycznych lactobacillus stanowiących suplement diety lub kefiru i jogurtu organicznego. Dodatkowo można rozważyć zastosowanie Candida albicans.

6. Kolejną przyczyną mogą być zaburzenia trawienia spowodowane przez wrażliwość organizmu na gluten oraz nietolerancja laktozy. W efekcie prowadzą do nadprodukcji gazu w jelicie. Skazane jest wówczas unikanie produktów mlecznych oraz pszenicy. 

7. Spożywanie czerwonego mięsa w nadmiernych ilościach w połączeniu z niedoborami błonnika, w codziennej diecie, znacznie obciążają okrężnice. Toksyny z pożywienia podrażniają jej ściany. Azot przyczynia się do powstania uczucia wzdęcia. Polepszenie trawienia oraz przyswajalność przewodu żołądkowo-jelitowego możliwe jest przy pomocy spożywania warzyw oraz owoców, w których znajdują się ogromne ilości błonnika. Błonnik pozwala ułatwić perystaltykę jelit, co pozwala zapobiec wzdęciom jelit oraz zaparciom. 

8. Bardzo istotną rolę pełni kondycja mięśnia poprzecznego brzucha. Mięsień poprzeczny brzucha jest swoistą rurką, która przypomina jamę. Swój początek ma na powięzi lędźwiowej, poprzez ostatnie sześć żeber, grzebień biodrowy, aż do więzadeł  pachwinowych. Kończy się liną alba wraz z odnerwieniem. Ułożony jest pod zewnętrznymi mięśniami skośnymi oraz prostymi brzucha. Do głównej funkcji mięśnia poprzecznego brzucha należą: kontrola stabilności ciała oraz wykonywanie ruchów na obszarze tułowia, podtrzymanie ściany brzucha oraz wytwarzanie ciśnienia w jamie brzusznej. Do mięśni poprzecznych brzucha należy pierwszeństwo w drganiu przed innymi mięśniami, co stanowi podstawę ruchu ciała. Skurcz tego mięśnia tworzy charakterystyczny i sztywny cylinder, który z uwagi na umiejscowienie oraz podobieństwo do kształtu korony pozwala zmobilizować powięź piersiowo-lędźwiową, co pozwala na wytworzenie ciśnienia w jamie brzusznej. Jego działanie można porównać do pasa znajdującego się w talii. Do rozluźnienia mięśnia poprzecznego brzucha może dojść na skutek posiadania nieodpowiedniej techniki wykonywanych ćwiczeń, które przyczyniają się do znaczącego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, np. przysiady, martwy ciąg, nadmierny nacisk na nogi oraz płuca. Wówczas powstają wzdęcia brzucha. 

Opracowane są specjalne ćwiczenia oddechowe w próżni, m.in. zasysanie powietrza poprzez oddychanie przeponowe, umożliwiające kontrolowanie brzucha podczas relaksacji. Najlepszym rozwiązaniem jest wykonywanie ćwiczeń ze szczególnym naciskiem na mięśnie proste brzucha. Należy unikać wzmacniania mięśni zewnętrznych skośnych. Wówczas minimalizowany jest dystans do obwodu talii. 

Olimpijczycy, którzy zasłynęli z charakterystycznego stożka „V” to Sergio Oliva oraz Lee Haney.  

Jakie mogą być inne przyczyny wzdętego brzucha u sportowców ?

Urazy mechaniczne ciała

Nadmiernie obciążające organizm treningi są jedną z przyczyn uszkodzeń błony śluzowej jelit. W czasie wielu aktywności, w tym także biegania, występują wstrząsy żołądka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia gazów oraz biegunek po aktywności fizycznej. Zaburzenia trawienia mogą być także konsekwencją pozycji podczas uprawiania sportu, m.in. u kolarzy najczęściej dochodzi do wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej. 

Lekceważenie filarów diety

Ludzki organizm w różnym stopniu reaguje na zmiany w żywieniu. Jednak, aby uniknąć efektu tzw. wzdętego brzucha, należy posiadać zróżnicowaną dietę, unikanie cukrów prostych i tłuszczu, spożywać duże ilości błonnika, a przede wszystkim istotne jest przestrzeganie stałych godzin posiłków. Każdy sportowiec powinien pamiętać o zwiększonym zapotrzebowaniu organizmu na wodę, której spożycie, poza porą treningową, powinno być rozłożone równomiernie w ciągu dnia. 

W większość przypadków konieczna jest także rezygnacja z kofeiny, ponieważ często nasila nieprzyjemne dolegliwości układu pokarmowego. 

Przed ważnymi zawodami warto unikać eksperymentowania w kuchni, ponieważ nigdy nie wiadomo jak na nowości zareaguje brzuch, i czy tylko na wzdęciach się skończy.