Opis
Oksytocyna – „hormon miłości”. Działanie, zastosowanie i dawkowanie Oxytocin
Oksytocyna to jeden z najlepiej poznanych hormonów ludzkich. Uważa się ją często za hormon kobiecy – nie jest to jednak prawda. Ma on wielkie znaczenie dla organizmu kobiety jako czynnik regulujący przebieg ciąży i porodu. Jego wpływ na życie emocjonalne i seksualne u kobiet i mężczyzn jest jednak zbliżony. Oksytocyna występuje także u innych niż ludzie ssaków, pełniąc podobne funkcje. Zbliżone działanie ma wazopresyna, peptyd o podobnej budowie chemicznej. W większym stopniu niż na rozpoznawanie emocji wpływa ona jednak na regulację zachowań społecznych (nie tylko ludzi, ale także zwierząt).
Czym jest oksytocyna (oxytocin)? Informacje ogólne
Oksytocyna to ludzki i zwierzęcy hormon peptydowy, składający się z ośmiu połączonych ze sobą aminokwasów. Aminokwasy te zakończone są grupą aminową. W sensie biochemicznym jest to nanopeptyd (oligopeptyd) – nanopeptydy to peptydy zbudowane z niewielkiej liczby reszt aminokwasowych, złączonych wiązaniami peptydowymi.
W organizmie ludzkim oksytocyna wytwarzana jest w tylnym płacie przysadki mózgowej. Większą rolę odgrywa u kobiet, wywierając znaczny wpływ na przebieg ciąży i porodu. O obu płci reguluje życie emocjonalne, wywiera też wpływ na doznania seksualne. Oksytocyna zaliczana jest też do tzw. „smart drugs”, grupy leków wpływających na sprawność intelektualną. Chodzi tu przede wszystkim o wpływ, który wywiera ten hormon na intuicyjne rozpoznawanie emocji i komunikację emocjonalną.
Leki, w których oksytocyna jest główną substancją aktywną, noszą nazwę handlową oxytocin. Prócz leków przeznaczonych dla ludzi, istnieją także leki weterynaryjne z oksytocyną, stosowane w przebiegu ciąży i porodu u suk.
Oksytocyna należy do najwcześniej poznanych i najlepiej zbadanych hormonów. Odkrył ją już w 1906 roku angielski farmakolog Henry Halett Dale. Wciąż kryje w sobie jednak wiele tajemnic – prowadzi się np. badania nad rolą oksytocyny w ekspresji genowej warunkującej metabolizm tłuszczu i wzrost masy mięśniowej.
Działanie oksytocyny
Oksytocyna wywiera złożone działanie na organizm ludzki i ludzką psychikę. U kobiet wywołuje skurcze porodowe. U obu płci wpływa na nasilenie orgazmu i rozpoznawanie emocji. Istotna jest także jej rola w redukowaniu stresu i bólu.
Wpływ oksytocyny na psychikę
Oksytocyna u ludzi wywołuje ufność i chęć współpracy z innymi osobami. Wpływa też na hojność, np. skłonność do dawania prezentów i podnoszenia wynagrodzeń. Pozytywnie oddziałuje na zachowanie jednostki w działaniach grupowych, zwłaszcza na procesy podejmowania decyzji. Może jednak także wzmagać zazdrość, a nawet radość z niepowodzeń innych osób.
Oksytocyna a ból i stres
Oksytocyna to hormon redukujący stres i poziom odczuwania bólu. Redukowanie bólu wiąże się prawdopodobnie z oddziaływaniem oksytocyny na ciało migdałowate. Hormonem warunkującym stres u ludzi jest kortyzol – wysoki poziom oksytocyny we krwi redukuje wydzielanie kortyzolu. Znaczne zaburzenia w poziomie oksytocyny w organizmie prowadzą do stanów lękowych i depresji. Niski poziom oksytocyny wiąże się także z nasileniem reakcji stresowych oraz niepokojem i uczuciem rozbicia.
Oksytocyna a ciąża i poród
Największe znaczenie medyczne oksytocyna ma w przebiegu ciąży, porodu i połogu. Hormon ten wpływa na wywołanie skurczów mięśni macicy w czasie porodu. Peptyd Oxytocin (oksytocyna) to środek hormonalny szeroko stosowany u kobiet, u których ciąża i poród nie przebiegają prawidłowo. Oksytocyna pobudza skurcze porodowe, i wywołuje akcję porodową. Zatrzymuje też krwawienie poporodowe. Jako lek wspomagający stosowana jest też w przypadku niepełnego poronienia. Oksytocyna ma wpływ także na przebieg połogu – karmienie piersią stymuluje wydzielanie tego hormonu w ciele kobiety, co umożliwia regenerację macicy po porodzie.
Działanie oksytocyny u mężczyzn. Oksytocyna a życie seksualne
Oksytocyna to jeden z najważniejszych hormonów kobiecych, dużą rolę odgrywa jednak także w organizmie mężczyzn. Tak u kobiet, jak i u mężczyzn oksytocyna wywiera wpływ na możliwość osiągnięcia orgazmu. U mężczyzn ma duże znaczenie dla mechanizmu osiągania erekcji: hormon ten wywiera silny wpływ na skurcze mięśni gładkich. Oksytocyna zwiększa przyjemność ze współżycia u obojga parterów, u mężczyzn zbyt wysoki poziom tego hormonu może jednak prowadzić do przedwczesnego wytrysku. Nie tylko w organizmie kobiecym, ale także w męskim w czasie uprawiania seksu dochodzi do uwalniania dużych ilości oksytocyny do krwi. Oksytocyna jest określana jako „hormon miłości„: wiąże się to nie tylko z jej wpływem na życie seksualne, ale także z rolą, którą odgrywa w życiu emocjonalnym. Wzmaga popęd seksualny, jednak w mniejszym stopniu niż testosteron – jej działanie wiąże się przede wszystkim z aspektami uczuciowymi życia seksualnego.
Oksytocyna wykazuje interakcje z testosteronem. Połączenie tych hormonów wywołuje senność. To właśnie interakcje oksytocyny i testosteronu sprawiają, że u większości mężczyzn po stosunku występuje potrzeba snu.
Oksytocyna jako środek dopingowy
Oksytocyna stosowana jest niekiedy jako środek dopingowy. Dotyczy to zwłaszcza sportów zespołowych, takich jak piłka nożna. Stosowanie oksytocyny w dopingu wiąże się z jej działaniem redukującym ból i stres. Większe znaczenie ma jednak wpływ oksytocyny na psychikę zawodników. Hormon ten wpływa na umiejętność szybkiego odczytywania emocji, intencji i zamiarów innych osób, co ma wielkie znaczenie dla gry zespołowej.
Dawkowanie oksytocyny
Ze względu na różnorodność zastosowań oksytocyny, jej dawkowanie jest zróżnicowane. Dawkowanie jest też silnie zależne od płci osoby przyjmującej oksytocynę. Jak w przypadku wszystkich substancji hormonalnych, właściwe dawki oksytocyny określić może tylko lekarz – przedstawione zalecenia mają charakter orientacyjny.
Lek oxytocin występuje standardowo w postaci ampułek przeznaczonych do iniekcji. Pojedyncza ampułka, o pojemności 1 ml, zawiera 5 międzynarodowych jednostek substancji czynnej (oksytocyny). Ampułki zawierają także substancje pomocnicze, w tym etanol, kwas octowy, wodorotlenek sodu, chlorobutanol półwodny oraz wodę.
Od siebie dodam że mając 5000mcg Oxytocin najlepiej jest dawkować długofalowo po 250mcg dziennie aż do końca opakowania, lub znany jest sposób cyklicznie co jakiś czas 5-7 iniekcji po 1000mcg każda.
Do sztucznego wywołania porodu oksytocynę podaje się wyłącznie dożylnie w postaci zastrzyków. Dawki przyjmowanej oksytocyny są ściśle kontrolowane przez zespół medyczny. W innych przypadkach można stosować iniekcje domięśniowe i wlewy dożylne.
Nie istnieją zalecenia specyficzne dotyczące dawkowania oksytocyny w celach innych, niż regulacja ciąży i porodu. Stosowanie oksytocyny w terapii hormonalnej musi być poprzedzone badaniami stężenia tego hormonu we krwi oraz prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarską. Środki dopingowe z oksytocyną podawane są często nie w formie zastrzyków, ale sprejów do nosa. Utrudnia to wykrycie dopingu.
Badanie stężenia oksytocyny
Przed zastosowaniem oksytocyny wykonuje się zazwyczaj badania stężenia tego hormonu we krwi. U kobiet w ciąży są to badania wykonywane rutynowo, w celu ocenienia gotowości skurczowej macicy. Z badaniami nie wiąże się ryzyko powikłań zdrowotnych.
Przeciwwskazania do stosowania oksytocyny
Znane wiedzy medycznej przeciwwskazania do stosowania leku dotyczą przede wszystkim ciężarnych. Obejmują m.in. dysproporcje w budowie płodu i miednicy, nieprawidłowe ułożenie płodu oraz wypadniecie pępowiny. Oksytocyny nie należy stosować długotrwale w sytuacji, gdy nie występują skurcze porodowe.
Skutki uboczne stosowania oksytocyny
Do działań niepożądanych oksytocyny należą zaburzenia rytmu serca, a nawet zablokowanie tętnic sercowych. Występują także zakrzepy, krwawienia i obrzęki płucne. Do częstych skutków ubocznych należą nudności, wymioty, bóle głowy i reakcje alergiczne. Wystąpić mogą też nadmiernie nasilone skurcze macicy oraz rozdarcia macicy.
Interakcje oksytocyny z innymi lekami
Efedryna znacznie zwiększa siłę działania oksytocyny. Stosowanie oksytocyny z testosteronem wywołuje senność. Stosowanie leku wraz z lekami kurczącymi naczynia krwionośne może wywołać ciężką postać nadciśnienia. Nie stosuje się oksytocyny u kobiet ciężarnych przyjmujących prostaglandyny. Do leków modyfikujących działanie oksytocyny należą cyklopropan, izufloran i halotan.